دانلود مقاله معماری بررسی منطقه 5 اصفهان (سنگتراشها)

فصل اول:مطالعات پایه

در این قسمت ما با حوزه ی فراگیر و نقش آن در حوزه ی مداخله , نظرات ساکنین و افراد و ارگان های زیربط و تدوین اهداف اولیه و چشم انداز مفدماتی آشنا میشویم.

واژه ی کلیدی:

*حوزه ی فراگیر: حوزه ای که محله یا حوزه ی مداخله در آن واقع است

*حوزه ی مداخله: محله ی مور نظر ما همان حوزه ی فراگیر است

بخش اول:ساختار کلی شهر اصفهان

به عکس هوایی شهر اصفهان دقت کنید:

همان طور که دیده میشود شهر اصفهان دارای دو محور اصلی است که در امتداد این دو محور شهر گسترش پیدا کرده است ( این دو محور شمالی جنوبی و شرقی غربی است که با یکدیگر زاویه ی ˚107.5 میسازند)

همان طور که همیشه معروف بوده هرکجا آب هست آبادی نیز هست پس این امر طبیعی است که جهت کشیدگی و گسترش شهر اصفهان در امتداد رودخانه ی زاینده رود باشد که البته اکنون ما از نعمت این رود محروم شده ایم.

اصفهان دارای بیش از 20 خیابان اصلی و فرعی ، آزاد راهها و بزرگ راهها است که با خطوط زرد مشخص شده که از جمله این خیابان ها عبارتند از: خیابان های چهارباغ بالا،چهارباغ عباسی،خیابان توحید،خیابان شهید بهشتی، خیابان مسجد سید، خیابان فردوسی،خیابان عبدالرزاق،خیابان احمد آباد،خیابان بزرگمهر،خیابان آپادانا،خیابان میر و ...

آزاد راه:آزاد راه رو گذر امام خمینی

بزرگ راه:صیاد شیرازی،کشوری،ذوب آهن،خیام،ردانی پور،چمران

شهر اصفهان دارای 8 میدان اصلی است که از نفوذ پذیری بالایی برخوردار هستند و نوعی جمع کننده و پخش کننده در شهر به حساب می آیند این میدان ها نقش عمده ای در دسترسی به نقاط مختلف شهر دارند که نوعی نشانه در شهر اصفهان نیز محسوب میشوند.

این میدان ها عبارتند از: میدان جمهوری(دروازه تهران)،میدان انقلاب،میدان احمد آباد،میدان آزادی(دروازه شیراز)، میدان امام حسین(دروازه دولت)،میدان بزرگمهر،میدان عتیق و میدان شهدا

میتوان شهر اصفهان را نیمه بیابانی و کوهپایه ای فر ض کرد اما با توجه به عبور رودخانه ی زاینده رود از میان شهر هوایی نسبتآ معتدلی دارد و اکثر فضای سبز شهر در اطراف رودخانه قرار دارد که از پارک جنگلی ناژوان تا پل شهرستان را ما جز شهر اصفهان به حساب آورده ایم.

همچنین در جنوب اصفهان پارک کوهستانی صفه نقش مهمی در طبیعت اصفهان دارد که به دلیل گسترش امکانات رفاهی و تفریحی روزانه گردشگرانه زیادی را به سمت خود جلب کرد است.

اصفهان جز شهر های پر جمعیت ایران محسوب میشود و این مسئله را میتوان در گسترش شهرک های مسکونی در اطراف اصفهان به وضوح مشاهده کرد.شهرک های مسکونی مانند سپاهان شهر،بهارستان،خانه اصفهان،ملک شهر و امثال آنان به گونه ای جلوی ریزش و ازدحام ساختاری و کالبدی را نیز گرفته است البته این را نیز نباید فراموش کرد که به دلیل نبود امکانات مناسب و کمبود شغل در آن محدوده ها روزانه سیل عظیمی از جمعیت به سمت اصفهان حجوم می آورند که این خود مشکلات ترافیکی و حمل و نقلی و در آخر زیست محیطی را به همراه دارد.

اصفهان دارای 11 منطقه است که در این پروژه تصمیم بر آن است که یکی از محله های منطقه ی 5 اصفهان را مورد بررسی قرار دهیم.منطقه ی 5 دارای 32 محله است که حوزه ی مداخله ،محله ی سنگتراشها انتخاب شده است.

در عکس زیر بطور کلی ساختار اصفهان با علائم گرافیکی مشخص شده است.

بخش دوم:طرح های پیشنهادی

در این بخش به بررسی طرح ها و برنامه های شهری می پردازیم و پیشنهادات این طرح ها را برای ابعاد گوناگون

استخراج و در جداولی ارائه میکنند.در این مرحله باید در های مورد بررسی به صورت خلاصه در گزارشی ارائه گردد. برای این منظور از اطلاعات بایگانی شده و نوشتاری سازمان مسکن وشهرسازی ومعاونت شهرسازی و معماری مراجعه و از طرح های موجود استفاده شده است.

طرح مورد مطالعه

سال تصویب

حوزه ی فراگیر

حوزه ی بلا فصل

حوزه ی طراحی

نقش

راهبرد

نقش

راهبرد

نقش

راهبرد

محور پیشنهادی

1385

وجود کاربری های مختلط

1385

معابر احداثی

1385

قرار دادن محور مادیها به عنوان محور طبیعی

1385

*توضیحات:

- فضای حاشیه مادیها با کاشت درخت به عنوان شریانها ی گسترده پیاده رو مورد استفاده بوده است.

- در طرح ریزی معابر شهری (قطعه ها ) باز گذاری ترافیکی معابر حتی القدور بصورت متعادل انجام شود.

-حداقل تخریب در استخوان بندی و بافت شهر ایجاد شود.

-محورهالی پیشنهادی بر مسیر های کم عرض موجود منطبق شود←بافت موجود شهر حفظ گردیده است.

- پیشنهادات ارائه شده در طرح جامع برلی گسترش و تعریض شبکه ارتباطی منطقه 5:

الف- معابر احداثی

1. خیابان های کمکی بلوار ارتش و کشاورز

2. خیابان کمکی غربی چهارباغ بالا

3. امتداد خیابان شهیدان هفت تیر

4. امتداد بلوار عبدا.. خان

5. خیابان ورودی شهرک امیر حمزه

6. مجموعه خیابان های صفوی ، تبریزی ها و ایروان

7. خیابان دقیقی

8. خیابان رودکی

9. خیابان باغ زیار

10. خیابان یحیی خان

11. خیابان باغ زرشک

ب-معابر تعریضی

1. خیابان وحید

2. بلولار عبدا... خان

3. خیابان خاقانی

ج-معابر با محدودیت ترافیک سواره

1. خیابان چهارباغ بالا

2. بلوار ملت

- محور چهارباغ بعنوان یک محور پیاده

- محور پیاده چهارباغ بعنوان یک مسیر خطی از ابتداد تا انتها طراحی شود

• پیشنهادات جدید در طرح تفضیلی

1. احداث خیابانی در حد فاصل وحید و بلوار سیمین بصورت شمالی-جنوبی

2. امتداد خیابان شهیدان هفت تیر

3. تعریض بلولر عبدا... خان

4. اتصال خیابان صفوی و ایروان

5. احداث یک خیابان شرقی-غربی

• محدوده های تاریخی بعنوان گذدر های ویژه عبور پیاده و عبور وسایل نقلیه اضطراری

• مادیها بعنوان محور های پیاده طبیعی و فضای سبز خطی محله ای و ناحیه ای هستند

• در نظر گرفتن یک مقطع پلکانی برای مادیها که با دور شدن از مادیها به بناها افزوده میشود

- دو محور شهری پیشنهادی :

1. محور ارتش و قسمتی از خیابان کشاورز

2. محور سیمین

- وجود کاربری های مختلط پارکینگ،تجاری و مسکونی در کنار محور های اصلی←سیمای حجمی منطقه

- سیمای حجمی منطقه مثل عبور محور های طبیعی ( مادیها ) بعنوان فضای سبز خطی از درون محوطه های مسکونی

بخش سوم:

برای آنکه تصمیم گیری صحیحی در طول فرآیند طرح و برنامه ریزی شهری داشته باشند باید از نظرات ساکنین محله آگاهی داشته باشند. از این رو میتوان در تدوین چشم انداز اولیه با دقت بیشتری عمل نماییم.برای آگاهی و نظر سنجی از ساکنان محله از روش مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده که حاصل آن به صورت زیر است.

تمام این نمودارها ترسیم نگارنده است

بخش چهارم:نظر ارگان ها راجع به محله ی سنگتراش ها

خبرگزاري ميراث فرهنگي ـ گروه ميراث فرهنگي ـ جلفا يکي از قديم‌ترين محله‌هاي اصفهان است که حضور ارامنه در آن به سال‌هاي حکومت صفوي در ايران بازمي‌گردد. با اين حال از اين محله و حال و هواي تاريخي آن چيزي باقي‌نمانده

خبرگزاري ميراث فرهنگي ـ گروه ميراث فرهنگي ـ جلفا يکي از قديم ترين محله هاي اصفهان است که حضور ارامنه در آن به سال هاي حکومت صفوي در ايران بازمي گردد. با اين حال از اين محله و حال و هواي تاريخي آن چيزي باقي نمانده و طي 15 سال گذشته هر روز بر ميزان تخريب هاي آن افزوده مي شود. هرچند جلفا هنوز ردپاي ميراث مسيحيت را در خود دارد و تلاش مي شود تا حفظ شود، اما بخش مهمي از اين ردپا مدت هاست که پاک شده و اين روند هنوز هم ادامه دارد.

به گزارش CHN از ديرباز تا کنون اصفهان محل زندگي اديان مختلف در ايران بوده است. امروز در کنار مسلمانان، مسيحيان و يهوديان، جايگاه ويژه اي در زندگي روزمره ساکنان اين شهر تاريخي دارند. در اين ميان محله جلفا از اهميت جالب توجهي برخوردار بوده و هرچند بخش زيادي از ساختارهاي فرهنگي و بافت تاريخي خود را امروز از دست داده، اما هنوز هم به دليل انبوه ساکنين ارمني و از سوي ديگر حضور کليساي تاريخي وانک، از اهميت زيادي برخوردار است.

محله تاريخي جلفا با 19 هزار و 845 متر مربع يكي از قديمي ترين محله هاي شهر اصفهان است. گفته مي شود اين محله پس از مهاجرت ارامنه ساکن جلفا آذربايجان به اصفهان و سکونت آن ها در بخشي از زاينده رود پديد آمده است. اين محله تاريخي از چندين محله بزرگ و کوچک تشکيل شده که اکنون نام بخشي از آن ها تنها به عنوان خاطره اي از محله هاي تاريخي ياد مي شود.

از نخستين روزهاي تكوين اين شهرك ارمني نشين، پنج محله به نام هاي ميدان بزرگ، ميدان كوچك، هاكوپ جان يا يعقوب جان و يا محله ي حصيرباف ها، چهارسوق قاراكل تشكيل دهنده اين شهرك نوبنياد عصر شاه عباس بوده است. اما امروز محله هايي چون سنگتراش ها، تبريزي ها، ايرواني ها، چهارسو و کاسگ باقي مانده اند.

روزگاري شاردن، بازرگان و سياح فرانسوي، جلفا را بزرگ ترين محله اصفهان برشمرده و هر يک از طول و عرض آن را يک فرسنگ نوشته است. بر اساس نوشته هاي اين جهانگرد اروپايي، جلفا از دو قسمت يکي جلفاي قديم و ديگري جلفاي نو تشکيل مي شده که جلفاي نو به دليل کوچه هاي بزرگ تر و مشجر از نظر زيبايي به محله قديم آن برتري داشته است. شاردن از ? کوچه بزرگ، ? کاروانسرا يک ميدان، يازده کليسا و تعدادي حمام در جلفا ياد مي کند که بايد يادآور شد اين توصيف مربوط به چند قرن پيش است و چهره امروزي جلفا به کلي با اين توصيف تفاوت دارد.

مرمت هاي دردسر ساز

طي آخرين تغير و تحولات صورت گرفته در منظر شهري جلفا، بخشي از آن به صورت بافت سنتي مرمت شده است. البته اين مرمت ها مشکلاتي را براي اهالي به وجود آورده که از آن جمله مي توان به کف فرش هاي سنگي که با قلوه سنگ ها ساخته شده است اشاره کرد.

يکي از اهالي جلفا مي گويد: «اين سنگ ها در فصل سرما دردسرساز هستند. با آمدن باران لاي آن ها پر از آب مي شود و با سرد شدن هوا در شب، هر صبح شاهد يخ زدگي اين سنگ ها هستيم. فقط کافي است که پا روي آن ها بلغزد و آنوقت است که فاجعه درس مي کند.»

به گفته وي پيش از اين و در دوره هاي گذشته، اين کف فرش ها، به سبک سنتي آجرفرش شده بودند که خطر کمتري را هم داشتند.

يکي از ضربه هاي مهلک به بافت تاريخي جلفا سال هاي پيش، پس از کشيده شدن خيابان توحيد زده شد. اين خيابان با تخريب بافت تاريخي و دو پاره کردن آن درست از جايي رد شد که قبل از اين خانه هاي تاريخي جلفا بود.

يکي از کسبه جلفا مي گويد: «خاطرات زيادي از جلفا هنوز به ياد ها باقي مانده اما شواهد عيني آن از بين رفته و ديگر ميراث چنداني از گذشتگان مسيحي جلفا باقي نمانده است.»

به گفته وي محله هاي جلفا طاق هاي خشتي و گلي داشت که ارتفاع کمي داشتند. امروز بخشي از اين طاق ها احياء شده اما با آجر و ارتفاع آن ها هم بيش از اندازه زياد شده است. اين ارتفاع زياد را براي ورود ماشين هاي سنگين در نظر گرفته اند.

وي مي گويد اين خوب است که محله جلفا را ساماندهي مي کنند اما اي کاش به خاطر آن همه خاطره خوش، درست به سبک قديم بازسازي مي کردند تا خاطره ها تجلي ديگري داشته باشد.

در حال حاضر برخي محله ها چون سنگ تراش ها و خاقاني مورد مرمت قرار گرفته و کوچه ها و پياده روها به سبک قديمي بازسازي شدند تا جلوه اي از محله تاريخي داشته باشد.

خبري از سنت هاي کريسمس و شب سال نو نيست.امروز در محله جلفا از آن همه کليسا هنوز چند تايي باقي مانده است. کليساي وانک، بيدخم و مريم از مهمترين کليساهاي جلفا است. ولي ديگر آن حال و هواي شب هاي کريسمس و ژانويه در محله جلفا ديده نمي شود.

يکي از کسبه قديمي جلفا در اين باره مي گويد: «در زمان هاي خيلي گذشته، مردم هنگام کريسمس به کليساها مي رفتند و محله جلفا غرق و شادي و سرور بود. امروز چندان اهالي جلفا به اين مراسم ها اهميت نمي دهند و مثلا امسال هنگام سال نو عده کمي به کليساها رفتند.»

کليساي وانک به عنوان يکي از آثار مهم تاريخي اکنون يکي از مراکز گردشگري جلفا هم محسوب مي شود. اين کليسا امروز نقش تعيين کننده اي در جمع آوري گردشگر هايي که به اصفهان مي آيند دارد. ورود گردشگري به جلفا مي تواند همچنان آينده اين محله را خوشبينانه رقم بزند.

در سال 1381 حدود 2000 نفر پيرو در اصفهان زندگي مي کنند که کليساي متعلق به عصر صفوي ساخته شده در دوران قاجار متعلق به آن هاست. 600 تن از مسيحيان در قالب 15 خانوار پيرو کليساي بوده که ارمني تبار و گريگور هستند. 34 خانوار آشوري نيز در اصفهان زندگي مي کنند که 30 خانوار در شاهين شهر و 4 خانوار در جلفا به سر مي برند. جلفا در گذشته داراي 24 و به روايتي 36 کليسا بوده که تعدادي از آنها به مرور زمان ويران شده است.

خانه مارتا پيترز، يادگاري از گذشته

در جلفا منازل قديمي عهد صفوي نيز وجود دارد.يکي از معروف ترين اين خانه ها خانه قديمي مارتاپيترز معروف به خانه جايي از بناهاي تاريخي و با ارزش دوره صفويه است که با توجه به مدارک موجود و بررسي هاي انجام شده در آن روزگار وسعت زمين و ساختمان هاي آن بيش از مساحت فعلي بوده است.

اين خانه که در تقاطع خيابان حکيم نظامي و کوچه کليساي وانک قرار دارد متشکل از بخش هاي مختلفي است که شامل چند ساختمان جدا از يکديگر در جبهه هاي مختلف است. ساختمان اصلي خانه را بخش تابستاني جنوبي آن تشکيل مي دهد.

ساختمان زمستاني شمالي آن که بخش بسياري از آن در تعريض کوچه کليسا منهدم شده از بقاياي اصلي خانه به شمار مي رفته است. خانه مارتاپيترز که در زمان صفويه به محل سکونت و زندگي جاني کشيش يکي از روحانيان کليساهاي اصفهان بوده است در حال حاضر، در اختيار دانشگاه فارابي است و به دليل استقرار بر سر راه کليساي وانک و قرار گرفتن در مرکز شهر مورد بازديد گردشگران خارجي قرار مي گيرد.

محله جلفا هرچند امروز مورد توجه قرار گرفته است، اما هنوز راه نپموده زيادي تا رسيدن به تاريخ گذشته خود دارد. جلفا هنوز هم به عنوان يک اسم مهم در محله هاي تاريخي اصفهان خودنمايي مي کند و آثار تاريخي آن، از کليسا گرفته تا مدارس تاريخي و خانه ها، بخش مهمي از تاريخ اصفهان است.

فصل دوم: آشنایی با حوزه ی بلافصل و نقش آن در حوزه ی مداخله

بخش اول :

بررسي وضع موجود جايگاه و موقعيت منطقه

منطقه پنج در جنوب غربي اصفهان و در دامنه هاي شمالي كوه صفه قرار گرفته است. اين منطقه از شمال به رودخانه زاينده رود و معابر حاشيه آن يعني بلوار هاي ملت، سعدي و عبدالله خان،‌از شرق به خيابان چهارباغ بالا، از غرب به ادامه بلوار عبدالله خان و خيابان ورودي شهرك امير حمزه و از جنوب به خيابان كمكي ارتش محدود است. بر اساس تقسيمات طرح جامع اين منطقه جزو محدوده،مركزي، مركزي شهر ئ يكي از مناطق ششگانه آن به شمار مي رود. مساحت اين منطقه بنا به محاسبات طرح تفصيلي معادل 8/893 هكتار و برابر 57/6 درصد مساحت شهر اصفهان و 1/11 درصد مساحت محدوده مركزي آن است. منطقه پنج كوچكترين منطقه در محدوده مركزي اصفهان به شمار مي رود.

به لحاظ ساختار كالبدي، اجتماعي و اقتصادي ويژه، اين منطقه جزو فضاهاي با اهميت و خاص شهر اصفهان به شمار مي رود. از جمله خصوصيات مهم منطقه در برگرفتن مهمترين محور شهري اصفهان (چهارباغ بالا) و قسمتي از منطقه تاريخي اصفهان از جمله جلفا و بخش قابل ملاحظه اي از بناهاي تاريخي شهر در اين منطقه،‌مجاورت با يكي از دو دانشگاه بزرگ اصفهان،‌همجواري با كوه صفه به عنوان نقطه پاياني محور تاريخي شهر كه در حال حاضر يكي از چند گردشگاه مهم شهر نيز محسوب مي گردد، همجواري با زاينده رود و برخورداري از فضاهاي تنفسي و گردشگاهي حاشيه آن و نيز وجود يك سيستم ارتباطي نسبتا گسترده و منضبت است.

مجموعه اين شرايط و ساير ويژگي ها،‌تصوير تقريبا منسجم و يكپارچه اي را از منطقه به نمايش گذاشته است كه نشانگر رشد و توسعه همپاي اين منطقه با شهر است اين پيوند و عدم انفصال باعث گرديده،‌منطقه پنج جزيي جدايي ناپذير از هسته اصلي شهر تصور گردد.

نقشه شماره 1 موقعيت منطقه را در شهر نشان مي دهد.

2-1- تقسيمات منطقه

1-2-1- قطعه ها

بر اساس تقسيم بندي طرح جامع، منطقه پنج به سه قطعه شهري تقسيم

گرديده است. محدوده اين قطعات را معابر اصلي به شرح جدول شماره 1تشكيل مي دهد.

جدول شماره 1- موقعيت و مساحت قطعه هاي منطقه پنج

خصوصيات مشخص قطعه هاي منطقه را به صورت زير مي توان خلاصه كرد :

الف- قطعه 1-5 با مساحت 43/295 هكتار كوچكترين قطعه منطقه به شمار مي رود. اين قطعه به واسطه در برگرفتن خيابان چهارباغ بالا به عنوان مهمترين محور شهري اصفهان و خيابان حكيم نظامي به عنوان دومين محور شهري شمالي- جنوبي و در بر گرفتن قسمتي از محوطه هاي تاريخي منطقه همجواري با دانشگاه اصفهان و داشتن موقعيت مركزي نسبت به كل شهر داراي اهميت بيشتري نسبت به دو قطعه ديگر منطقه است. اين قطعه به دليل داشتن هويت مشخص شهري- تاريخي، برخورداري از بافت مطلوبتر همچنين برخورداري از سطوح خدماتي نسبتا بالا قسمتي از باارزش ترين اراضي شهر را در خود جاي داده و داراي موقعيت ويژه اي است.

ب- قطعه 2-5،‌با مساحتي معادل 5/332 هكتار وسيعترين قطعه منطقه پنج است. محله هاي شمالي اين قطعه عمدتا مربوط به دوران صفويه بوده و متاثر از شيوه شهر سازي همان دوران هستند. اما محله هاي جنوبي با قدمت كمتر، عمدتا هسته اي روستايي هستند كه در دوران قاجاريه و بعد از ان به شهر ملحق شده اند. اين محله ها داراي بافتي متراكم و فشرده هستند.

علاوه بر اين فرهنگ خاص ساكنان اين محله ها ( ارامنه) نيز در چگونگي پيدايش و رشد و شكل گيري محله هاي قديمي اين منطقه تاثير بسزايي داشته است.

ج- قطعه 3- 5 قطعه غربي منطقه است و سهم عمده اي از اراضي باير باغ و مزروعي منطقه در آن جاي گرفته است. شبكه معابر در اين قطعه به استثناي قسمت هاي شمالي آن،‌وضعيت مناسبي ندارد. كمبود سطوح خدماتي به خصوص در محله هاي جنوبي كاملا محسوس است به طور كلي اين قطعه، نسبت به دو قطعه ديگر به لحاظ كاربري هاي خدمات عمومي كمبودهاي اساسي دارد. نقشه شماره 2، موقعيت قطعه هاي شهري منطقه پنج را نشان مي دهد.

2-2-1- محله ها

طرح جامع، هسته هاي اصلي اكثر محله هاي اين منطقه را به استثناي محله هاي حاشيه اي آن ( غرب بلوار سيمين و جنوب بلوار كشاورز) تعيين كرده است. طرح تفصيلي علاوه بر بررسي و شناسايي اين محله ها كه عمدتا جزو محله هاي جديد شهر محسوب مي شوند، محدوده دقيق محله هاي موجود را با توجه به طرز تلقي ساكنان از مرز محله ها، نحوه قرار گيري دسترسي هاي موجود و فاصله واحدهاي مسكوني از مراكز خدماتي با مقياس محله اي و غيره تعيين كرده است. محله هاي قديمي منطقه پنج هماهنگ و همپا با رشد شهر در دوره هاي مختلف تاريخي شكل گرفته و تكامل يافته اند. در دو دهه اخير به دليل تغييرات ساختاري در وضعيت اقتصادي- اجتماعي شهر يكپارچگي‌،انسجام و نظم كالبدي و اجتماعي اين محله ها تضعيف شده است. بررسي نظام محله اي در اين منطقه نشان مي دهد كه ساخت و سازهاي جديد داراي ساختاري منسجم و كامل نبوده و به عنوان يك محله به لحاظ كالبدي مرز مشخصي ندارد و از مركز محله شاخص و جانمايي صحيح خدمات برخوردار نيستند.

توجه به اين نكته ضروري است كه علي رغم اين تغييرات سيستم محله اي در بعضي از محله هاي قديمي حفظ شده است. كه برين اساس تعداد 35 محله در منطقه پنج شناسايي شده است .اسامي و موقعيت اين محله ها در نقشه شماره 2 آمده است.

نقشه شماره 2

3-1- جمعيت و تراكم

1-3-1- كل منطقه

طبق سرشماري عمومي نفوس و مسكن مركز آمار ايران در سال 1365 جمعيت كل شهر اصفهان برابر 1012193 نفر و جمعيت منطقه پنج معادل 99571 نفر محاسبه شده است. سهم جمعيتي منطقه از كل شهر 8/9 درصد است. تراكم ناخالص جمعيت در اين منطقه برابر 111 نفر در هكتار و تراكم خالص ان 206 نفر در هكتار است.

2-3-1- قطعه ها

تفكيك جمعيت 99071 نفري در منطقه پنج بر حسب قطعه هاي شهري نشان مي دهد كه قطعه 2-5 كه داراي موقعيت مركزي است با بيشترين مساحت بيشترين جمعيت ( معادل 38221) را نيز دارد. جمعيت دو قطعه ديگر به ترتيب برابر 23625 نفر در قطعه 5-1 و 37225 نفر در قطعه 3-5 است.

تراكمهاي جمعيتي قطعه هاي سه گانه منطقه بين 91 تا 123 نفر در هكتار تغيير نشان مي دهد كمترين جمعيت تراكم جمعيتي مربوط به قطعه1-5 است كه اين امر به دليل تمركز بالاي خدمات شهري و محوطه هاي غير مسكوني كه بخش وسيعي از مساحت قطعه را در بر گرفته، روي داده است. در مقابل بالاترين تراكم جمعيت مربوط به قطعه 3-5 و برابر 123 نفر در هكتار است كه به دليل كوچك بودن و فشردگي واحدهاي مسكوني و محدود بودن سطوح خدمات عمومي است.

4-1- كاربري اراضي

1-4-1- سطوح شهري و سطوح آزاد كاربريها

منطقه پنج جزو مناطق با بافت نسبتا پر شهري محسوب مي شود. بررسي سطوح ساخته شده (سطح شهري) و سطوح ساخته نشده ( سطوح آزاد) كاربري ها، مندرج در جدول شماره 3 پر بودن بافت اين منطقه را روشنتر مي سازد.

جدول شماره 3- سطوح شهري و آزاد كاربري هاي منطقه پنج

بر اساس جدول شماره 3 از 8/893 هكتار مساحت كل منطقه پنج، 2/816 هكتار را سطوح كاربري هاي شهري و 6/77 هكتار را سطوح آزاد به خود اختصاص داده اند. توجه به سطح ناچيز سطوح آزاد منطقه كه معادل 6/8 درصد سطح كل منطقه است و مقايسه آن با رقم 9/29 درصد اشغال شده توسط سطوح آزاد در شهر، بافت كاملا پر اين منطقه را نشان مي دهد.

همانطور كه در جدول ملاحظه مي شود، با وجود كه كاربري هاي شهري برابر 4/91 درصد سطح كل منطقه را به خود اختصاص داده اند،‌سهم كاربري هاي خدماتي تنها 5/6 درصد آن را در برگرفته است. توجه به اين رقم به خصوص در مقايسه با سهم كابريهاي خدماتي محدوده، مركزي شهر كه معادل 2/11 درصد است، كمبود سطوح خدماتي منطقه را به خوبي نشان مي دهد اين كمبود خدماتي اصولا بايستي با استفاده از سطوح آزاد منطقه رفع گردد. ليكن اين سطوح كه كاربري هاي باغ، باير و مزروعي را شامل مي شوند، عمدتا از اندازه و شكل مناسب براي رفع نيازهاي خدماتي برخوردار نبوده و اكثرا به صورت قطعات كوچك و پراكنده در داخل بافت هاي مسكوني منطقه قرار دارند با توجه به اين نكته تامين فضاهاي خدماتي مورد نياز در مقياس هاي مختلف به ويژه در مقياس ناحيه و منطقه از طريق استفاده از اين فضاهاي آزاد امكان پذير نخواهد بود.

2-4-1- سطوح و سرانه كاربريها

به منظور شناخت دقيق تر وضعيت منطقه و نيز تشخيص انواع و كميت كمبودهاي خدماتي، لازم است سطوح و سرانه كاربري ها به تفكيك بررسي شوند. از اينرو سطوح و سرانه كاربري ها در شهر و منطقه،‌در جدول شماره 4 با يكديگر مقايسه شده اند.

جدول شماره 4

1-2-4-1- كاربري مسكوني

جمعيت 99071 نفري منطقه پنج،‌مساحتي حدود 05/455 هكتار از اراضي منطقه به عنوان كاربري هاي مسكوني تحت اختيار دارند. سهم اين كاربري در منطقه 9/50 درصد و در شهر 1/36 درصد است. مقايسه اين دو رقم بيانگر سطح بالاي كاربري مسكوني در منطقه پنج است.

تعداد صفحات:254

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت ورد wordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.